Επικοινωνία

Γιατί φοβόμαστε να πούμε στους άλλους ποιοι είμαστε; Ο καθένας από εμάς θα πρέπει να δώσει τη δική του απάντηση στην ερώτηση αυτή. Ο John Powell, στο βιβλίο του Why Am I Afraid to Tell You Who I Am? υποστηρίζει ότι αυτό συμβαίνει επειδή αυτό που είμαστε είναι το μοναδικό μας απόκτημα και φοβόμαστε πως θα μας το στερήσουν απορρίπτοντάς το. Κάποιοι από εμάς μπορεί να φοβούνται γιατί δεν είναι βέβαιοι για το ποιοι είναι και το τι είναι αυτό που θα ήθελαν να πουν. Πολλοί από εμάς έχουν παρεμποδιστεί και κατακυριευτεί από κάποιον οικογενειακό κανόνα. Ορισμένοι από εμάς υποχρεώθηκαν να ακολουθήσουν έναν τέτοιο κανόνα για να προστατεύσουν τον εαυτό τους, για να επιβώσουν. Παρ’ όλα αυτά, εγώ πιστεύω πως φοβόμαστε να πούμε στους άλλους ποιοι είμαστε, γιατί δεν έχουμε πεισθεί ότι είναι αποδεκτό να είμαστε αυτό που είμαστε.

Πολλοί από εμάς δεν συμπαθούν και δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Δεν εμπιστευόμαστε τις σκέψεις μας. Δεν εμπιστευόμαστε τα συναισθήματά μας. Πιστεύουμε πως η γνώμη μας είναι άχρηστη. Δεν πιστεύουμε πως έχουμε το δικαίωμα να πούμε όχι. Δεν είμαστε σίγουροι γι’ αυτά που θέλουμε και γι’ αυτά που έχουμε ανάγκη. Αν πάλι γνωρίζουμε τις ανάγκες μας, αισθανόμαστε ενοχές γιατί έχουμε απαιτήσεις και επιθυμίες και το βέβαιο είναι πως δεν θα μπορέσουμε να είμαστε ειλικρινείς σχετικά με αυτές. Μπορεί να αισθανόμαστε ντροπή επειδή έχουμε προβλήματα. Πολλοί από εμάς δεν εμπιστεύονται καν την ικανότητά τους να εντοπίσουν επακριβώς ποια είναι αυτά τα προβλήματα, και δείχνουμε υπερβολική προθυμία στο να υποχωρούμε, όταν κάποιος άλλος επιμένει πως αυτά τα προβλήματα δεν υφίστανται.

Η επικοινωνία δεν είναι θέμα μυστικισμού. Οι φράσεις που λέμε αντικατοπτρίζουν αυτό που είμαστε: τι πιστεύουμε, πώς κρίνουμε, τι αισθανόμαστε, τι εκτιμάμε, τι τιμάμε, τι αγαπάμε, τι μισούμε, τι φοβόμαστε, τι επιθυμούμε, σε τι ελπίζουμε, σε τι πιστεύουμε και σε τι έχουμε αφοσιωθεί. Αν θεωρούμε πως η ζωή μας είναι ανάρμοστη, αυτό αντικατοπτρίζεται στον τρόπο επικοινωνίας μας: Θα επικρίνουμε τους άλλους ωσάν εμείς να είμαστε παντογνώστες∙ θα αισθανόμαστε θυμωμένοι, πληγωμένοι, φοβισμένοι, ένοχοι, ενδεείς και εξουσιαζόμενοι από τους άλλους ανθρώπους. Θα επιθυμούμε να ελέγχουμε και να εξουσιάζουμε τους άλλους∙ δείχνουμε προτίμηση στο να ευχαριστούμε τους άλλους με κάθε κόστος και θα φοβόμαστε την απόρριψη και την εγκατάλειψη. Θα ελπίζουμε για την εκπλήρωση των πάντων, αλλά θα πιστεύουμε πως δεν είμαστε άξιοι για τίποτε και πως δεν θα αποκτήσουμε τίποτε αν δεν πιέσουμε τα πράγματα να συμβούν και αν δεν επιδείξουμε υπευθυνότητα για τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των άλλων. Είμαστε κατάμεστοι από αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις.

Δεν είναι καθόλου παράξενο λοιπόν, που έχουμε προβλήματα επικοινωνίας.

Το να μιλήσουμε ανοιχτά και και ξεκάθαρα δεν είναι δύσκολο. Στην πραγματικότητα είναι απλό. Και είναι ευχάριστο. Ας αρχίσουμε με το να κατανοήσουμε πως αυτό που είμαστε είναι μία χαρά. Τα συναισθήματα και οι απόψεις μας είναι εντάξει. Η γνώμη μας μετράει. Είναι επιτρεπτό να συζητάμε για τα προβλήματά μας. Και είναι αποδεκτό να λέμε «όχι» όταν αυτό εννοούμε.

Μπορούμε να λέμε «όχι»- όποτε θελήσουμε. Είναι εύκολο. Αλλά, παρεμπιπτόντως, μην ξεχνάς πως και οι άλλοι άνθρωποι μπορούν κι αυτοί να λένε «όχι». Τα πράγματα είναι ευκολότερα αν όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα. Όποτε η απάντησή μας είναι αρνητική, ας αρχίζουμε την απάντηση με «όχι», αντί να λέμε «δεν νομίζω» ή «ίσως» ή οποιαδήποτε άλλη αμφίβολη φράση.

Να λες ό,τι εννοείς και να εννοείς αυτά που λες. Αν δεν γνωρίζεις τι εννοείς, σιώπησε και σκέψου πρώτα. Αν η απάντησή σου είναι «δεν γνωρίζω», τότε πες «δεν γνωρίζω». Μάθε να είσαι ακριβής. Πάψε να ακολουθείς πλάγιους τρόπους. Μπες αμέσως στο θέμα και όταν έχεις ολοκληρώσει αυτό που θέλεις σταμάτησε.

Ας συζητήσουμε για τα προβλήματά μας. Δεν προδίδουμε την εμπιστοσύνη κανενός με το να αναφερθούμε σε αυτό που είμαστε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη συγκεκριμένη στιγμή. Μοιράσου τα μυστικά σου με έμπιστους φίλους, που δεν θα τα χρησιμοποιήσουν εναντίον σου και δεν θα σε κάνουν να αισθανθείς μεγαλύτερη ντροπή. Μπορούμε να πάρουμε τις κατάλληλες αποφάσεις για το ποιον να εμπιστευτούμε, πόσα να του επιστευθούμε και πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να μιλήσουμε για κάποιο θέμα.

Ας εκφράσουμε τα συναισθήματά μας ανοιχτά, με ειλικρίνεια, ευάρμοστα και υπεύθυνα. Ας αφήσουμε τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Μάθε το ρήμα «αισθάνομαι». Άφησε και τους άλλους να το χρησιμοποιούν και μάθε να ακούς – όχι να διαμορφώνεις εσύ – αυτό που θέλουν.

Μπορούμε να λέμε αυτά που πιστεύουμε. Μάθε να λές «αυτό είναι εκείνο που πιστεύω». Η γνώμη μας μπορεί να διαφέρει από εκείνη των άλλων ανθρώπων. Αυτό δεν σημαίνει πως έχουμε άδικο. Δεν είναι απαραίτητο να αλλάξουμε γνώμη, αλλά ούτε και ο άλλος είναι απαραίτητο να αλλάξει γνώμη, εκτός αν κάποιος από εμάς το επιθυμεί.

Μπορούμε ακόμη και να κάνουμε λάθος.

Μπορούμε να εκφράζουμε τις προσδοκίες μας χωρίς να περιμένουμε από τους άλλους να αλλάξουν, ώστε να καλύψουν τις δικές μας ανάγκες. Αλλά και οι άλλοι μπορούν να εκφράζουν τις δικές τους προσδοκίες, χωρίς βέβαια εμείς να είμαστε υποχρεωμένοι να αλλάξουμε για να καλύψουμε τις δικές τους ανάγκες- αν δεν επιθυμούμε κάτι τέτοιο.

Μπορούμε να εκφράσουμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Μάθε να λες: «αυτό είναι εκείνο που χρειάζομαι από εσένα. Αυτό είναι εκείνο που θέλω από εσένα».

Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να εξουσιαζόμαστε από αυτά που μας λένε οι άλλοι. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να προσπαθούμε να ελέγξουμε εμείς τους άλλους με τα λόγια μας και τα τεχνάσματά μας. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να γινόμαστε έρμαια στα χέρια των άλλων, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να γεμίζουμε ενοχές, να καταπιεζόμαστε και να πιεζόμαστε για να κάνουμε οτιδήποτε. Μπορούμε να ανοίξουμε το στόμα μας και να φροντίσουμε τον εαυτό μας. Μάθε να λες «σ’ αγαπώ, αλλά αγαπάω και τον εαυτό μου. Αυτό είναι εκείνο που χρειάζομαι για να φροντίσω τον εαυτό μου».

Μπορούμε να είμαστε άτομα θετικά και να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας χωρίς να είμαστε τραχείς και επιθετικοί. Μάθε να λες «μέχρι εδώ. Αυτό είναι το δικό μου όριο. Δεν θα το ανεχτώ αυτό». Και να εννοείς αυτά τα λόγια.

Μπορούμε να δείξουμε συμπάθεια και ενδιαφέρον χωρίς να διασώζουμε. Μάθε να λες «απ’ ό,τι καταλαβαίνω, έχεις κάποιο πρόβλημα. Τι είναι εκείνο που θέλεις από εμένα;» Μάθε να λες «Λυπάμαι που έχεις αυτό το πρόβλημα». Και μετά αποδεσμεύσου. Δεν είσαι εσύ υποχρεωμένος να το λύσεις.

Μπορούμε να συζητήσουμε τα συναισθήματά μας και τα προβλήματά μας, χωρίς βέβαια να περιμένουμε από τους άλλους να μας σώσουν. Μπορούμε να ικανοποιηθούμε από το γεγονός ότι οι άλλοι μας άκουσαν με προσοχή. Εξάλλου αυτό ήταν μάλλον αυτό που θέλαμε ούτως ή άλλως.

Το να μιλάς, είναι εργαλείο και απόλαυση. Μιλάμε για να εκφράσουμε αυτά που θέλουμε. Η συνομιλία μάς βοηθάει να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους. Η συνομιλία μας βοηθάει να δώσουμε μηνύματα στους άλλους. Υπάρχουν φορές που μιλάμε για να επιτύχουμε οικειότητα και στενότερη επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Μπορεί να μην έχουμε πάντοτε κάτι συγκλονιστικό να πούμε, αλλά έχουμε ανάγκη την επαφή μας με άλλους ανθρώπους. Θέλουμε να γεφυρώσουμε το χάσμα. Θέλουμε να έρθουμε κοντά με τους άλλους και να μοιραστούμε πράγματα μαζί τους. Άλλες πάλι φορές, μιλάμε για να διασκεδάσουμε- να παίξουμε, να απολαύσουμε, να αστειευτούμε και να χαρούμε. Υπάρχουν φορές που μιλάμε για να φροντίσουμε τον εαυτό μας – για να τονίσουμε πως δεν θα εξαναγκαστούμε και δεν θα κακοποιηθούμε, πως αγαπάμε τον εαυτό μας και πως έχουμε πάρει τις αποφάσεις που είναι προς το συμφέρον μας. Ορισμένες δε φορές, απλώς μιλάμε.

Είναι ανάγκη να αναλώνουμε την ευθύνη της επικοινωνίας. Ας αντικατοπτρίζουν οι λέξεις μας υψηλή αυτοεκτίμηση και εκτίμηση για τους άλλους. Γίνε ειλικρινής. Γίνε ευθύς. Γίνε ανοιχτός. Δείξε ευγένεια και αγάπη εκεί που αρμόζει. Δείξε σταθερότητα και ακαμψία, όταν η κατάσταση τις απαιτεί. Και πρώτα απ’ όλα, να είσαι αυτό που είσαι και να λες αυτά που έχεις ανάγκη να εκφράσεις.

Προσαρμογή από το βιβλίο της Melody Beattie, Συνεξάρτηση τέλος- πώς να σταματήσετε να ελέγχετε τους άλλους και να αρχίσετε να φροντίζετε τον εαυτό σας (εκδ. Λύχνος).

Πηγή:Το 23ο Γράμμα